Extraatje: hoe kan je risico-denken?
Statistische informatie over risico’s zegt alleen iets over groepen, nooit over een individuele situatie. Krijg je informatie, is de vraag belangrijk: wat betekenen die risico’s voor mij?
In een situatie waar er verschillende opties zijn (bijvoorbeeld bij een stuitliggertje, een tweelingzwangerschap, een nieuwe zwangerschap na een keizersnede, een beslissing over inleiden,…), kunnen deze denkoefeningen misschien helpen:
- Op welk onderzoek, welke onderzoeksgroep en welk scenario zijn de cijfers gebaseerd? Wat betekent dit voor mijn specifieke situatie
- Hoeveel is er geweten, hoeveel niet?
- Bekijk percentages in twee richtingen, bijv: 0,5% kans op een complicatie betekent ook 99,5% kans op geen complicatie.
- Relatief risico, bijv. “een dubbele kans”, zegt vaak minder dan absoluut risico, bijv. “de kans is nu 0,2% ipv 0,1%”.
- Denk in termen van ratio’s: zit het risico in de categorie van 1 kans op 50 of 1 op 1000?
- Denk “risico” ook als ”kans”, “voorkomen”, “mogelijkheid”, “waarschijnlijkheid”. Vertaal cijfers eens in woorden: uitzonderlijk, zeldzaam, vaak voorkomend, …
- Visualiseer het risico: bijv. in een diagram met gekleurde stippen.
- Vergelijk de kans met alledaagse risico’s, zoals de kans op hartaanval voor iemand in een bepaalde leeftijdscategorie, of risico’s gelinkt aan sport of avontuur.
- Hoeveel mensen zou je moeten behandelen om één negatieve uitkomst te voorkomen?
- Wat zijn korte-termijn- versus langetermijnrisico’s voor zwangere en baby? Ook bij volgende zwangerschappen, bijv. bij keizersnede.
- Hoe staat een ingreep in verhouding tot andere? Welke ingrepen kunnen er mee gepaard gaan? Bijv. bij een inleiding stijgt de kans op een epidurale of chirurgische geboorte.
- Wat zijn de voordelen van alternatieven, ook van: niets doen en tijd nemen?
- Voel ik bij deze afwegingen druk, angst of schuldgevoel? Ten opzichte van wie? Kan ik dat uitspreken?
Bij je beslissing, kunnen deze afwegingen deel uitmaken van het BRAINS-proces. Dat ziet er zo uit:
Deze tips komen uit onderzoek (o.a. Von Wagner, 2016) over strategieën om risico’s te denken zonder extra angst te zaaien. Meer over risico’s vind je in de vorige post.
In de volgende aflevering hebben we het over het recht op privacy en baren buiten het boekje.
Dit project is een samenwerking met Celia Ledoux, waarvoor hartelijke dank!
Uw feedback blijft welkom, ook op Facebook en Instagram.
*Disclaimer* In dit project proberen we te laten zien hoe mensenrechten spelen in geboorte. We pretenderen niet exhaustief te zijn of dat deze rechten momenteel gegarandeerd worden. We hopen wel dat het mensenrechtenkader de weg vindt naar praktijken en opleidingen. We kijken er naar uit dat reproductieve rechtvaardigheid het richtsnoer wordt voor de dialoog tussen zorgverleners en ouders en in ons denken en spreken over seksualiteit, zwanger worden, zijn en bevallen.