Ik mocht het vanmorgen bij Hautekiet hebben over geplande bevallingen, naar aanleiding van ons opiniestukje op Charliemag met Celia Ledoux. Toch altijd een stresske seg zo’n mediatoestanden. Mannenlief. Fioew. En achteraf altijd denken: dju moeder, ge moest nog vanalles zeggen. 🙄

Onze bottom line, als altijd : geboortes zijn onvoorspelbare life events en in dat machtige proces is niemand beter geplaatst of gemotiveerd om geïnformeerd te beslissen dan de zwangere zelf. De patiëntenwet is er. Nu nog de praktijk nog 👊

Het radiostukje kan je via deze link herbeluisteren  En de tekst van ons opiniestuk vind je hieronder ook terug. Maar eerst nog even iets anders delen: een handige tool die je kan helpen om te beslissen over eender welke medische  behandeling, thuis of in het ziekenhuis, of je nu zwanger bent of niet! Zie ook ons lijstje met leestips rond bevallen!

Wil mevrouw haar bevalling plannen?

In Nederland, zo bleek uit cijfers deze week, worden baby’s vooral geboren binnen de kantooruren. Ook in België wordt er vaker door de week bevallen. Bovendien ligt ons cijfer voor inleidingen torenhoog – veel hoger dan in ons omringende landen. Gevraagd naar een reactie, suggereerde dokter Cammu dat het ligt aan de Belgische volksaard: we houden van plannen. Volgens Celia Ledoux en Noëmi Willemen is er meer aan de hand.

In Vlaanderen werd in 2015 zomaar eventjes 23,9% van de bevallingen ingeleid. In buurlanden ligt dat cijfer tot de helft lager. In onze eigen zorginstellingen fluctueren cijfers van 10% in het ene tot bijna 40% in het andere ziekenhuis. Gedeeltelijk wordt dat gerechtvaardigd doordat het ene ziekenhuis specialiseert of meer gecompliceerde gevallen binnen krijgt, maar daarbuiten spelen cultuur en gewoonte ook een rol in ziekenhuisbeleid. Soms op een kwalijke manier.

Een zwangerschap kan gemiddeld tot 42 weken en soms veilig langer duren. Maar aan die termijn wordt getornd. Vandaag is het vechten – ook met een gezond kind-en-moederduo – om “over tijd” te “mogen” gaan. Veel inleidingen worden gepland voor 40 weken omdat het kindje groot wordt geacht. Alleen is zo’n meting in utero weinig betrouwbaar, en dat weten ouders niet. Ouders bedenken zo’n ingreep niet zelf. Hen wordt vaak alleen de risico’s van niét ingrijpen verteld. Ze krijgen nooit een statistiek te zien waaruit blijkt dat inleiden vaak niet de optie is met de meeste bewezen voordelen. Van nature komen baby’s trouwens ‘s nachts, niet handig tijdens de kantooruren. Vroedvrouwen die getuigen over “dat madammeke moet voor 17u bevallen zijn, dus steek dat maar in gang”, of dat “mevrouw niets te willen heeft” als ze die inleiding weigert: dat is meer dan anekdotiek. Het is grensoverschrijdend gedrag dat patiëntenrechten schendt, maar dat vandaag nog te vaak normaal gevonden wordt.

België heeft erg goede gezondheidszorg. Misschien komt daar die schijnbare consensus vandaan, dat je doet wat de dokter zegt, zonder al te moeilijk te doen. We vieren 15 jaar patiëntenrechten, maar veel Belgen weten nog steeds niet dat zij in medische zaken zelf beslissingsrecht hebben over hun lichaam. Deze fundamentele rechten gelden evengoed in het bevalkwartier. “We overleggen samen,” wordt vaak gezegd. Maar het lijkt erop dat, juist wanneer het ertoe doet, alle zelfbeschikkingsrecht opeens wegvalt in de naam van echte of vermeende nood.

Is de arts de zwarte piet? Verre van. Veel artsen vechten wel voor die rechten. Dat is niet makkelijk in een cultuur die de arts als baas en beslisser ziet. Wat Dr. Cammu goedbedoeld zei, komt pijnlijk aan voor een medicus die dagelijks tegen een cultuur opbokst die patiëntenrechten als luxe ziet.

Maar belangrijk is het wel. Bevallen is een mijlpaal in je leven. Daarover hoor je welingelicht zelf te beslissen. Te veel ouders ondervinden achteraf dat ze informatie mankeerden over mogelijke implicaties van losjes aangekondigde ingrepen. Die gevolgen moet de arts niet dragen, wel zijzelf. Ouders die (routine)behandelingen in vraag stellen, krijgen te vaak te horen “dat er niet te kiezen valt.” Of ze worden met behulp van rampscenario’s de gewenste richting of de verdediging in gedwongen. In hun omgeving krijgen zwangeren vaak ook al genoeg druk en horrorverhalen die aanmoedigen om vooral niet teveel van de geëffende paden af te wijken. Als je de hele tijd gevraagd wordt of de kleine er nog niet is, alsof er gigantische haast op zit, neem je wellicht een inleiding sneller aan. Zoals elke patiënt verdienen ouders volledige, relevante, wetenschappelijk getoetste en contextgevoelige informatie om te kunnen beslissen. En die beslissing is heel persoonlijk. Als mevrouw dan een keizersnede wil, wie heeft daar kritiek op te geven? Dit gaat over patiëntenrechten, vrouwenrechten, mensenrechten. Zelfbeschikking.

Bij elk voorstel tot inleiding hoor je de info te krijgen dat inductie statistisch gezien correleert met pijnlijker weeën, meer complicaties, interventies, spoedkeizersnedes, moeilijker borstvoeden, meer postpartumperikelen. Pas dan kunnen zwangeren overdenken wat die risico’s voor hen betekenen en ze afwegen tegen voordelen en alternatieven. Het is hun lijf. Hun leven. Als mensen vakantieplannen belangrijk vinden: prima. Daar hoeft verder niemand laatdunkend over te doen. Maar tot ouders werkelijk goed geïnformeerd worden, klinkt dat argument meer als het onderschoffelen van medische bad practices.